Parasal Aktarım Mekanizması Nedir

Parasal aktarım mekanizması hakkında kısaca bahsetmek gerekirse para politikası araçları aracılığı ile alınan bütün kararların ülkenin ekonomisi üzerindeki etkisi olarak açıklanabilir. Alınan kararların etkisi ile birlikte üretim, tüketim ve istihdam doğrudan etkilenmekte ve böylelikle ülkedeki enflasyon oranına direkt etki yapılmış olunmaktadır.

Parasal Aktarım Mekanizmasının Etkileri

Merkez bankaları tarafından faiz oranları hakkındaki alınan kararlar para aktarım mekanizması ile birçok sebebi etkilemektedir. Bunlar kısaca şu başlıklar altında toplanabilir:

• Piyasa beklentilerinin hareketleri
• Döviz kurlarındaki yükseliş ve alçalış
• Faiz oranlarının değişimi
• Varlık fiyatlarında yaşanan fiyat değişiklikleri

Yıllık Enflasyonuna Etki Durumları

Bu başlık altında yaşanan değişimler tüketiciler tarafından harcama, üreticiler tarafından ise yatırım kararlarında etkilere sebep olmaktadır. Bu etkiler olumlu olduğu gibi olumsuz da olabilmektedir. Ekonomideki bu talepler ve değişiklikler ile birlikte para politikasının nihai hedefi olan fiyatları yani yıllık enflasyonu etkilemektedir. Madde madde anlatmak gerekirse:

• Faiz oranlarındaki piyasadaki değişiklik beklentileri; döviz kurlarını, faiz maliyetleri ve varlık fiyatlarını etkilemektedir.
• Bu etkileşimler ithal ve yerli mallar üzerindeki taleplere doğrudan etki yaratmaktadır.
• Üçüncü basamakta da yıllık enflasyon direkt etki ile yeni bir hal almaktadır.

Parasal Aktarım Mekanizması Kanalları Nedir?

Parasal aktarım mekanizması kanalları genel olarak dört başlık altında toplanabilir. Bu kanalların birbirinden keskin bir şekilde ayrıldığını söylemek yanlış olur. Zira bütün kanallar bir birisinin bütünleyicisi durumundadır. Bu kanallar:

• Faiz Kanalı
• Varlık Fiyatları Kanalı
• Beklentiler Kanalı
• Döviz Kuru Kanalı

Olarak dörde ayrılmaktadır.

Genel itibari ile faiz kanalı, parasal aktarım mekanizmasında yer alan en geleneksel kanalıdır. Faiz kanalı, kısa vadeli dönemlerde faiz oranlarında değişiklik gerçekleştirmeyi ve bu değişiklik aracılığı ile piyasalardaki arz ve talepler sayesinde uzun ve orta dönemlerde de faiz oranlarında değişiklik yapmayı amaçlamaktadır.

Merkez bankaları tarafından gerçekleştirilen faiz oranları ve para arzındaki değişikler varlık fiyatları kanalını etkilemektedir. Bu bahsedilen etki ise kredi ve hisse senetlerindeki değişimler aracılığı ile ortaya çıkmaktadır. Varlık fiyatları kanalı kendi içinde kredi kanalı ve hisse senedi kanalı olarak da ikiye ayrılmaktadır.

Beklentiler kanalı, ekonomik alt ve üst birimlerinin kısa orta ve uzun vadelerdeki değişimlere ilişkin başta da enflasyon olmak üzere olası bekledikleri değişimlere ilişkin çalışan aktarım kanalı olarak bilinmektedir.

Döviz kuru kanalı piyasalardaki toplam talep ve toplam arz aracılığı ile çalışan parasal aktarım mekanizması kanallarındandır. Döviz kurlarında yaşanan aşırı yükselmeler veya düşüşler ülkedeki yatırımların artmasına veyahut ta azalmasına neden olmaktadır. Ulusal para birimindeki kayıplar neticesinde ülkede üretilen malların yabancı mallara oranla daha ucuz fiyatlara satılmasına neden olur. Döviz kurundaki yükselme enflasyonun da hızlı bir şekilde yükselmesine sebep olur.

Parasal Aktarım Mekanizması Hangi Nedenlerden Etkilenir?

Parasal aktarım mekanizmasını etkileyen nedenler birçok kategoriye ayrılmaktadır. Bunları:

• Resmi Müdahaleler
• Ekonomide Fiyatlanma Mekanizması
• Finansal Sistem Yapıları
• Finansal Sözleşmelerdeki Vade Yapıları
• Bankacılık Finansının Durumu
• Sermaye Hareketleri
• Finansman Kaynakları
• Hane Halkı Yapıları
• Firmaların Yapıları

Şeklinde kategorilere ayırmak mümkündür.